recepten-uit-indonesie
De Indonesische Keuken
Eten en drinken:
Traditionele Indonesische keuken
Eigenlijk kan er niet gesproken worden over dé Indonesische keuken. De duizenden eilanden van de archipel vertonen op culinair gebied natuurlijk overeenkomsten, maar regionale specialiteiten en variaties zijn er in overvloed. Toch is er één hoofdbestanddeel overal aanwezig… Rijst!
Indonesische keuken
Gekookte rijst zonder verdere toevoegsels noemen de Indonesiërs ‘nasi putih’. Gebakken rijst met groente en vlees/vis heet ‘nasi goreng’. Nasi goreng bestaat meestal uit rijst, aangevuld met sajoer (nat groentegerecht), vlees of vis en eieren. Ook populair zijn ‘tahoe’ of ‘tempé’, oftewel producten van sojabonen. Kroepoek, atjar en sambal zijn natuurlijk onmisbaar! In Indonesië wordt de rijst eerst gekookt en dan gestoomd of gebakken.
De Indonesische keuken kent een groot aantal kruiden, zoals laos, komijn, gemberwortel en citroengras. Deze kruiden worden fijngestampt in een stenen vijzel, ‘oeleken’ genoemd. Aan vrijwel ieder gerecht worden verder uien en knoflook toegevoegd. Tot slot worden gerechten vaak op smaak gebracht met de zachte smaak van santen (kokosmelk) en de meer zoete ketjap. De uitgebreide rijsttafel zoals wij die kennen wordt in Indonesië alleen geserveerd bij feestelijke gelegenheden.
Eens iets anders
Het is buiten de traditionele keuken ook goed toeven in Indonesië. De buitenlandse keukens hebben een sterke invloed achtergelaten. Denk aan de Indiase curry en de vele Chinese restaurants. Varkensvlees vind je weinig in Indonesië, aangezien het eten hiervan wordt verboden door de belangrijkste godsdienst van het land, de islam. Wel kan je op sommige eilanden bijzonder vlees eten, bijvoorbeeld hond…
Rijst, rijst en nog meer rijst
Lang- of rondkorrelig, geel of zilvervlies… Rijst is er in alle soorten, geuren, kleuren en maten. Zo ook in Indonesië! In de Indonesische keuken vormt rijst de basis voor het hoofdgerecht. Niet zo gek dus dat de Indonesiërs zo’n drie keer per dag rijst eten!
Rijst is niet alleen als voedsel een belangrijk onderdeel van het Indonesische leven. Het bepaalt het ritme van het leven. Veel belangrijke rituele zoals het huwelijk worden pas gehouden na de oogst. Bovendien is deze graansoort zelfs heilig en vormt het een connectie tussen de mens en de goden. De rijstgodin Dewi Sri was de vrouw van de hindoeïstische god Vishnu, al wordt zij al genoemd in bronnen van voordat het hindoeïsme in Indonesië werd geïntroduceerd.
Regionale specialiteiten
Er is eigenlijk niet één Indonesische keuken. De verschillende eilanden vertonen natuurlijk grote overeenkomsten (rijst!) maar hebben allemaal hun eigen specialiteiten. Hier staan de vier belangrijkste keukens beschreven.
Java
Door de koloniale geschiedenis is Java beïnvloed oor verschillende landen en kent de keuken Arabische, Chinese, Indiase en Europese gerechten. De Javanen zijn over het algemeen geen grote vleeseters. Ze eten meer vegetarische soja-producten als tempé en tofu. Dit wordt vaak gegeten met sambal en kokosmelk. In restaurants wordt wel vaak kip geserveerd. Javanen bereiden hun gerechten vaak in de wadjan, afkomstig uit China. Bij ons bekend als de wokpan.
De Sundanese keuken is een bekende Javaanse keuken en komt van West-Java. Deze keuken is erg gekruid en niet zo heet als bijvoorbeeld de Padang-keuken van Sumatra. Op Oost-Java eten de mensen iets zoetere gerechten. Deze keuken staat bekend om haar rijkheid en de goede kwaliteit van het vlees. Het eten wordt dan vaak gezoet met gula jawa, javaanse suiker.
Een klassieker is gado-gado, gekookte groenten met pindasaus. De gerechten van Centraal-Java zijn waar mogelijk nóg zoeter door het toevoegen van jackfruit (een grote, zoete en exotische vrucht).
Sulawesi
Deze keuken staat bekend om de in bamboe-bereide gerechten, oftewel de pa’piong. Deze worden extra pittig gemaakt met de kluak, een vrucht die de gerechten zwart kleurt en een zoute smaak geeft. Als je pamarrasan in de naam ziet staan, zit er kluak in het gerecht verwerkt. In de streek Minahasa, op Noord-Sulawesi, worden heel bijzondere, of bizarre, dingen gegeten. Wat te denken van een soep van vliegende hond (soto kalong) of een gebakken bosrat (kawaok).
Sumatra
De Padang-traditie komt oorspronkelijk van Sumatra. Deze keuken is behoorlijk pittig. Het gebruik van vele pepers wordt verzacht door de roylaa gebruik van kokosmelk. Er staan weinig groenten op het menu maar weer veel dierlijke eiwitten. Pandangkoks bereieden dan ook meer vleesgerechten dan de Javanen. In hun restaurants worden maaltijden geserveerd uit de keuken van de Minangkabau. De hele tafel wordt volgezet met allemaal kleine koude gerechtjes. Je eet alleen wat je lekker vindt en betaalt ook alleen daarvoor.
Bali
Door de toename van het toerisme op Bali is het moeilijk om hier nog echt traditioneel Balinees te eten. Toeristen willen toch elke dag nasi goreng, denken de restauranthouders. Maar nasi goreng hebben we volop in het westen, dus probeer je natuurlijk op Bali iets anders.
De Balinezen gebruiken, net als de rest van Indonesië, vaak kokosmelk. Ze roosteren de kokosnoot echter eerst, waardoor de kokosmelk een speciale smaak krijgt. Probeer eens het bekende babi guling, geroosterd speenvarken met kruiden, pepers en rijst. Ook bebek betutu is populair. Dit is eend in bananenbladeren die eerst wordt gestoomd en daarna nog geroosterd.
Dranken:
Thee
Erg populair in Indonesië is thee (teh). In sommige restaurants wordt gratis een (beetje flauwe) pot geserveerd bij het eten. In de Indonesische thee zitten meestal grote ladingen suiker. Bestel teh tawar als je niet zo’n zoetekauw bent.
Kopi tubruk
De Indonesische manier om koffie te drinken is een beetje anders dan in Nederland. Als u van sterke en zoete koffie houdt, probeer dan eens kopi tubruk.
Het beste resultaat verkrijgt u met originele zeer fijn gemalen Indonesische koffie, verkrijgbaar in veel Indische winkels.
Verder heeft u een hoog glas nodig dat heet water weerstaat en suiker.
Doe een eetlepel koffie en suiker naar smaak in het glas. Giet daar een beetje kokend heet water op, net alsof u warme chocola maakt. Roer het mengsel zorgvuldig en doe er al roerend beetje bij beetje water bij. Dek het glas vervolgens af en laat het een paar minuten staan, zodat de koffieprut langzaam naar de bodem zakt.
Snacks
Bij wijze van snack kunt u warme gebakken banaan (pisang goreng) serveren, dunne plakjes
gebakken tempee (kripik tempe) , gestoomd brood (kue mangkok of bolu kukus) of een gewoon koekje. De snacks zijn ongetwijfeld in de Indische toko te koop.
Sap
Er zijn veel vruchtensappen of smoothies te koop. Overal zie je juice bars waar je smoothie vers voor je neus wordt bereid. Je kunt zelf aangeven welke vruchten je erin wilt.
Es juice is een verfrissend drankje van geschaafd ijs met fruit of siroop. Jus alpokat is een bijzondere drank, gemaakt van avocado en met een beetje chocoladesiroop erin. Heerlijk is kelapada muda, oftewel verse kokosmelk.
Bier
Bintang is het biermerk dat het meest gedronken wordt. In sterk gelovige gebieden is het soms helemaal niet gepast om bier te drinken en dronken op straat te verschijnen. In toeristische gebieden is er wel genoeg alcohol verkrijgbaar. Traditionele alcoholische drankjes zijn tuak (suikerpalmwijn), arak (de gedistilleerde versie hiervan) en brem (rijstwijn).